گاهی وجود برخی از اجزای خودرو آن‌قدر عادی و معمولی می‌شود که به دلیل واقعیِ استفاده از آن در ساخت خودرو توجه خاصی نمی‌شود. معمولا در این مواقع فکر می‌کنیم که فلان قطعه باید باشد؛ اما چرا باید باشد؟ نمی‌دانیم! بودن این قطعات چنان جا افتاده که نمی‌توان خودرویی را بدون آنها تصور کرد، اما با این وجود کارایی و کاربرد دقیق‌شان نیز مشخص نیست. یکی از این قطعات را می‌توان سپر ماشین دانست. اگر خوب فکر کنید، احتمالا حتی در قدیمی‌ترین تصاویر ثبت‌شده از ابتدایی‌ترین خودروهای تولیدی نیز قطعه‌ای شبیه به سپر در آنها دیده‌اید. اما سپر ماشین چرا این‌قدر اهمیت دارد که هیچ‌گاه حذف نمی‌شود؟ می‌خواهیم اهمیت این قطعه را در خودرو بررسی کرده و با کاربردهایش بیشتر آشنا شویم. با ما همراه باشید.
سپر ماشین در یک نگاه
شاید این سوال در ذهنتان باشد که ایده سپر از کجا آمده است؟ اولین ایده آن مربوط به سال 1901 است، زمانی که فردریک سیمز قصد این را داشت که با ماشین خود دیوار همسایه مجاورش خود را خراب کند؛ او برای این که به ماشینش آسیبی وارد نشود تکه ای آهن را جلوی آن قرار داد و سپس به طرف دیوار کرد کرد.
پس از اتمام کارش به این نکته پی برد که استفاده از آن چقدر برای ماشین مفید بوده است و آسیب بسیار کمی به ماشین وارد شده بود؛ پس از این موضوع این ایده به ذهنش رسید که همچین چیزی را براب ماشین ها درست کند، به کارگاه خود رفت و اولین سپر را از جنش فلز و سرب ساخت.
با گذشت زمان به دلیل وزن زیادی که سپر های آهنی داشتند تولید کنندگان به فکر استفاده از سپر های پلاستیکی افتادند تا وزن خودرو کم تر شود.
درست است که استفاده از سپر ها پلاستیکی ایده مناسبی بود اما عیب آن ها در این بود که در ضربه های شدید مقاومت نداشتند و به قسمت درونی ماشین آسیب وارد می شد.
اما در هر حال استفاده از آن ها بجای سپر های فلزی که هم ساختناشان زمان می برد و هم هیچ گونه انعطاف پذیری نداشتند بهتر است.
جنس سپر ماشین از چیست؟
جنس سپرهای اولیه از فلز بوده است. درواقع از اولین سپری که در سال ۱۸۹۷ در خودروی شرکت چکسلواکی به‌کار رفت تا سپرهای فورد سری A و نمونه‌های بعد از آنها همه از جنس فلز بودند. البته در آن سال‌ها از فلزات مختلفی برای ساخت سپر استفاده می‌شد اما خودروسازان همواره به‌دنبال ساخت سپر با مواد سبک‌تری بودند تا از وزن خودرو بکاهند. در سال ۱۹۶۸، جنرال موتورز اولین سپر پلاستیکی خودرو را طراحی و در خودروهای پونتیاک جی‌تی‌او مورد استفاده قرار داد. این سپر توسط یک تکنولوژی خاص پلاستیک‌سازی و از نوعی پلاستیک رنگی ساخته شده بود. سپر جدید علاوه‌بر وزن کمتر مزیت ضربه‌گیری بیشتر را نیز به‌همراه داشت. درواقع سپرهای فلزی با وجود استحکام بالا، با وارد آمدن هرگونه ضربه‌ای، در بهترین حالت آن را تاحدودی به بدنه منتقل می‌کردند. چرا که فاقد خاصیت ارتجاعی بودند. حالا این سپر جدید پلاستیکی، در دفع ضربات نمایش بهتری را اجرا می‌کرد.
همین واقعیت باعث شد تا در سال ۱۹۷۱ رنو از این نوع سپر در رنو ۵ استفاده کند و کاربرد سپرهای پلاستیکی رفته‌رفته رواج بیشتری داشته باشد. سپرهای جدید با معضلاتی نظیر زنگ‌زدگی، خوردگی و آسیب‌های مشابه نیز مواجه نبودند. امروزه سپرها را از ترکیب مواد پلاستیکی خاص مانند پلی کربنات، اکریلونیتریل بوتادین استایرن و پلی‌پروپیلن می‌سازند. همچنین از پوشش‌های پلاستیکی برای تقویت قسمت‌های استیل، فلزی، آلومینیومی سپر استفاده می‌شود. سپرهای فیبرکربنی نیز گروه دیگری از تولیدات امروزی را به خود اختصاص می‌دهند. لازم به ذکر است که سپرهای پلاستیکی نیز با وجود تمامی مزایای خود معضلاتی همچون انعطاف‌پذیری بالا و انتقال ضربات به خودرو را همراه داشتند. تلاش برای رفع این معضل منجر به تولید انواع سپرهای آیرودینامیک که امروزه شاهدشان هستیم شد و ورود روش‌های جدید، تکنولوژی‌های روز و ترکیبات و فرم‌های جدید در ساخت سپر را به دنبال داشت.
چرا وجود سپر خودرو مهم است؟
ممکن است مردم فکر کنند تنها هدف سپر خودرو جلوگیری از آسیب در تصادف یا برخورد با اجسام است. اما، واقعیت این است که آنها تنها به عنوان یک ویژگی ایمنی برای سرنشین در نظر گرفته نمی شوند، بلکه برای کاهش یا جلوگیری از آسیب فیزیکی به قسمت های جلو و عقب یک خودرو مورد استفاده قرار می گیرند.
همان طور که از نامشان پیداست، آنها به عنوان یک سپر عمل می کنند و معمولا از لاستیک یا پلاستیک و گاهی از آلومینیوم یا فولاد نیز ساخته می شوند تا از کاپوت، صندوق عقب، باک، موتور و همچنین سیستم اگزوز و رادیاتور خودرو محافظت کنند.
انواع سپر خودرو
اگرچه قوانینی در خصوص ارتفاع و مقاومت در برابر ضربه برای سپرها توسط کشورهای مختلف وضع شده، اما همه سپرهای خودرو یکسان نیستند. سپر خودروها انواع مختلفی دارد که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
سپر استاندارد
سپرهای استاندارد از جنس پلاستیک بوده، هم رنگ بدنه خودرو می باشد، دارای مکانیزم جذب انرژی است و اغلب بر روی خودروهای سواری نصب می شود.
سپر پله ای
سپر پله ای معمولا به شکل پله بوده و درست زیر پلاک خودرو قرار می گیرد و اغلب بر روی خودروهای شاسی بلند و کامیون نصب می شود. همچنین برخی از آنها دارای سوراخ مخصوصی هستند که برای بکسل خودرو مورد استفاده قرار می گیرند.
سپر کابویی
سپرهای کابویی بلند و بسیار قوی می باشند. همچنین معمولا آن ها روکش کرومی دارند و اغلب برای بوکسل تریلرهای سنگین ساخته می شوند. معمولا این نوع سپر ها بر روی خودروهای بزرگ، کامیونت و کامیون های قدیمی نصب می شوند.
سپر لوله ای
سپر های لوله ای معمولا از جنس پلاستیک ساخته می شوند و داخل آن ها یک لوله فولادی برای افزایش استحکام وجود دارد. این لوله فولادی نقش مهمی در جذب ضربه وارده به خودرو دارد. این نوع سپر بیشتر بر روی خودروهای آفرود و برخی کامیون ها نیز نصب می شوند.
عملکرد سپر خودرو
سپرهای خودرو علاوه بر عملکرد امنیتی خارجی، چندین عملکرد اضافی نیز دارند، بنابراین برخی از مدل ها را قسمت جلو می نامند. عملکردهای مختلفی از سپر وجود دارد که برای خودرو بسیار مفید است.
1. از آسیب جدی اجتناب می کند
سپر خودرو برای محافظت از عابران پیاده در برابر صدمات شدید در یک برخورد تصادفی، عمل می کند. در نتیجه، بسیاری از تولیدکنندگان سپر خودرو را با مواد سفت و سخت مجهز به لنت لاستیکی نصب می کنند تا سطح سفتی سپر بهینه تر شود.
2. استانداردهای ایمنی پس از برخورد جزئی
در خودروهای قدیمی بیشتر از سپرهای فلزی استفاده می کردند که تغییر شکل سپر را به دلیل ضربه آسان تر می کرد. با این حال، سپرهای فلزی خودرو، در صورت برخورد با عابران پیاده خطرناک تر است.
3. بهبود آیرودینامیک خودرو
سپر مدرن با ظاهری جذاب ساخته شده است که باعث می شود خودرو آیرودینامیک تر به نظر برسد. سپرهای خودروهای زیادی وجود داشته اند که لبه های آنها به سمت عقب جمع شده است تا نیروی رو به پایین حفظ شود.
4. برای نصب سنسور پارکترونیک
سنسورهای پارکترونیک را می توان بر روی سپر نصب کرد. نقش سنسورهای پارکترونیک در خودرو بسیار مهم است زیرا می توانند در هنگام پارک کردن به رانندگان کمک کنند. حداقل چهار سنسور معمولاً روی سپر عقب نصب می شود تا بتوان فاصله را از سایر وسایل نقلیه به درستی حفظ کرد.
5. برای نصب چراغ های مه شکن
سپر خودرو نیز به عنوان مکانی برای نصب چراغ های مه شکن عمل می کند. وجود چراغ های مه شکن در شرایط مه آلود یا بارانی جاده مفید است. با چراغ های مه شکن، حتی اگر شرایط آب و هوایی خوب نباشد، همچنان می توانید با خیال راحت رانندگی کنید.