دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد ؟

دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟

تعریف دینام ، دینام یا ژنراتور که به معنای تولیدکننده برق است، وظیفه تولید برق خودرو را برعهده دارد. اصلی­ترین وظیفه آن، شارژ باتری خودرو است.

برق­رسانی به خودرو توسط این قطعه و با تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی صورت می­گیرد. دینام به قطعه­ای استوانه­ای با بدنه آلومینیومی گفته می­شود که در کنار موتور و زیر پمپ هیدرولیک، به وسیله یک تسمه شیاری در مدار چرخش موتور قرار می­گیرد.

یکی از قطعات بسیار مهم خودرو است که علاوه بر شارژی باتری خودرو، وظیفه برق­رسانی به تمام اجزای خودرو را برعهده دارد.

دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد ؟

 

 

انواع مختلف دینام

در حال حاضر می­توان این قطعات را در سه دسته طبقه­بندی کرد؛

  • دو زغال که با رگولاتور سه قرقره کار می­کند.

  • سه زغال که با رگولاتور تک قرقره کار می­کند.

  • آلترناتور که نسل جدیدی ار این قطعات هستند.

دو نوع دو زغال و سه زغال که از انواع قدیمی هستند، مشکلاتی را در دور پایین موتور نشان داده­اند.

از جمله اینکه در دور کند موتور ماشین، توان برق­رسانی به اجزای موتور را ندارند. درواقع امروزه با بزرگ شدن شهرها و کلان­شهرها، افزایش جمعیت و افزایش خودروها، ترافیک افزایش یافته است.

در نتیجه خودروها در ترافیک­های سنگین قرار می­گیرند و در ساعاتی طولانی، موتور خودرو در دور پایین کار می­کند. بنابراین استفاده از مدل­های قدیمی دو زغال و سه زغال در خودروهای امروزی با مشکلاتی مواجه است.

نسل جدید دینام­های خودرو که به آنها آلترناتور گفته می­شود، این مشکل را حل کرده است. آلترناتور برخلاف مدل­های قدیمی، توان برق­رسانی به خودرو، در دور پایین موتور خودرو را دارد. از این رو، خودرو در ترافیک­های سنگین با دور کند موتور دچار کمبود برق یا عدم تامین برق­رسانی نمی­شود.

 

 

 

اجزای سازنده دینام

قطعات تشکیل­دهنده دینام خودرو در کنار هم وظیفه تولید برق خودرو را بر عهده دارند. اجزای آن داخل یک پوشش فلزی از جنس آلومینیوم قرار می­گیرند؛

  • پوسته: از دو قطعه آلومینیومی ساخته شده که اجزا به جز قرقره درون آن قرار می­گیرند. علت انتخاب آلومینوم، سرعت بالای آن در انتقال حرارت است. لذا در جلوگیری از گرم شدن بیش از حد قطعه موثر است.
  • استاتور: مجموعه­ای از یک هسته و سیم­پیچ است. هسته آن شامل یک بدنه فلزی شیاردار است که توسط تعدادی حلقه آهنی ساخته شده است. سیم­پیچ­ها در حالتی که اتصالی با هسته ندارند، داخل این شیارها پیچیده می­شوند. در واقع از یک عایق برای جداکردن هسته و سیم­پیچ استفاده می­کنند.
  • روتور: قطعه مرکزی است که از یک محور اصلی فولادی و یک پوسته پنجه­ای به شکل آهن ساخته می­شود که به دور محور اصلی خود می­چرخد.
  • دیود: از آنجایی که برای شارژ باتری خودرو نیاز به برق مستقیم است و برق تولید شده از نوع متناوب است. برای تبدیل برق متناوب به مستقیم از دیود به معنای یک­ سوساز استفاده می­کنند.
  • رگولاتور: جریان ورودی به روتور را کنترل می­کند و از این طریق بر توان خروجی کل نظارت دارد.
  • جاروبک­ها: وظیفه حفظ ارتباط الکتریکی با موتور را بر عهده دارند. جزو قطعات تعویضی هستند که در صورت حوادثی مانند سوختگی آنها، می­توان نسبت به تعویض آنها اقدام کرد.
  • پره خنک­کننده: فعالیت دینام باعث ایجاد حرارت بسیار بالایی می­شود. بنابراین خنک کردن آن و تهویه هوای اطراف آن امری ضروری است. قطعه پره خنک­کننده روی آن نصب می­شود تا با جابه­جایی هوا به خنک شدن آن کمک کند.
  • قرقره: روی پوسته قرار می­گیرد و وظیفه انتقال نیروی مکانیکی و چرخاندن روتور را بر عهده دارد.

 

دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد ؟

 

کاربرد دینام در خودرو چیست؟

همانطور که گفته شد، برق خودرو در زمان روشن بودن آن، توسط دینام تامین می­شود. از طرفی نیز همواره به شارژ مجدد باتری می­پردازد.

زیرا در زمان روشن کردن ماشین، باتری به تنهایی برق مورد نیاز را تامین می­کند. دینام با تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی، یک جریان نوع مستقیم را به باتری ارسال می­کند که در صورت نبود آن و عدم تامین برق باتری، باتری به تنهایی نمی­تواند برق ماشین را در زمان روشن بودن آن فراهم کند و به زودی از کار می­افتد.

 

 

نحوه عملکرد دینام در خودرو

دینام با استفاده از قطعات اصلی آن، روتور و استاتور، که در بخش­های قبلی شرح داده شد، برق خودرو را تامین می­کند. روتور با چرخش در مدار مغناطیسی و به کمک بالشتک­های بدنه آن، عمل تولید برق را انجام می­دهد.

برق تولید شده توسط جاروبک­ها دریافت شده و به قسمت­های مختلف خودرو ارسال می­شود. در واقع جابه­جایی آهنربا درون حلقه بسته­ای از سیم­پیچ­ها منجر به ایجاد جریان الکتریکی می­شود.

این جریان در یک جهت به دور حلقه جریان پیدا می­کند؛ تا زمانی که با چرخش آهنربا درون حلقه، جریان مذکور متوقف شود. سپس با چرخش دوباره آهنربا، جریان از سر گرفته می­شود و به این ترتیب جریان مجددی در جهت مخالف به وجود می­آید.

نیروی مورد نظر برای چرخش، توسط تسمه دینام از موتور خودرو تامین می­شود. بنابراین خرابی قطعات دیگر خودرو مانند موتور و تسمه بر عملکرد دینام تاثیر می­گذارد.

 

 

 

خرابی دینام ماشین به چه دلایلی اتفاق می­افتد؟

از آنجایی که این قطعه برای تامین برق خودرو بسیار مهم است، باید همواره اقداماتی برای پیشگیری از خرابی آن در نظر داشته باشیم. معمولا این خرابی­ها به علت سوختن دیود، روتور و یا استاتور اتفاق می­افتند.

از طرفی به علت اهمیت تسمه دینام در عملکرد این قطعه، سلامت آن باید به طور مرتب کنترل شود. از دیگر فعالیت­ها برای پیشگیری از خراب شدن دینام، عدم استفاده از وسایل برقی ماشین مانند کولر با حداکثر ظرفیت آنهاست.

استفاده از دور تند کولر خودرو باعث افزایش فعالیت دینام شده و در طولانی مدت باعث سوختن آن می­گردد. علاوه بر این در مواقع غیر ضروری با روشن نکردن چراغ­های خودرو می­توانیم از وقوع خرابی­های احتمالی جلوگیری کنیم.

اگر خرابی به علت تمام شدن جاروبک­ها یا سوختن استاتور باشد، با تعویض آنها می­توان دوباره از این قطعه استفاده کرد. اما در صورت از کار افتادن رگولاتور، امکان تامین برق توسط دینام، دیگر وجود نخواهد داشت.

 

دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد ؟

 

با چه نشانه­هایی به خرابی دینام پی ببریم؟

با کنترل منظم تسمه دینام، در صورت مشاهده خوردگی، پوسیدگی و یا شل و سفت بودن تسمه، به خراب شدن آن پی می­بریم. همچنین در صورت تراز نبودن دینام با هسته و یا فرسودگی قطعات آن، ممکن است صدای جیرجیرمانندی به گوش برسد که خبر از خرابی این قطعه دارد.

 

چراغ هشدار دینام

یکی از مهم­ترین نشانه­هایی که به ما در آگاهی از خرابی دینام کمک می­کند، چراغ هشدار آن است که معمولا در پنل نشانگرهای هر خودرو قرار دارد. این چراغ مانند یک باتری، میزان ولتاژ خروجی را بررسی می­کند.

در صورت روشن شدن این چراغ، هشدار آن را باید جدی بگیریم و با بررسی دینام و اجزای آن، به خرابی­های احتمالی آن رسیدگی کنیم.

 

دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد ؟

تغییر نور چراغ­ها

تغییر در عملکرد دستگاه­های برقی خودرو، می­تواند ناشی از خرابی دینام و عملکرد نادرست آن در تامین برق خودرو باشد. بنابراین نوسان در نور چراغ­ها نیز باید جدی گرفته شود.

 

خوابیدن باتری

خوابیدن باتری در زمان روشن کردن ماشین که با صدای تلق تلق همراه است، از نشانه­های عملکرد نادرست دینام است که به از کارافتادن باتری خودرو منجر می­شود.

 

 

دینام چیست و چه کاربردی در خودرو دارد ؟

سخن آخر

با توجه به اهمیت عملکرد دینام در خودرو و لزوم وجود آن برای فعالیت سایر قطعات خودرو باید اقدامات پیشگیری از خرابی را جدی بگیریم و در صورت خرابی آن، برای جلوگیری از آسیب­های بیشتر به سایر قطعات خودرو، نسبت به تعویض آن اقدام کنیم.